Oude Ketenpoort - Drommedaris
Bron / Auteur: klaas koeman
Oude Ketenpoort - Drommedaris
De Keten- of Zuiderpoort, later de Drommedaris genoemd, was
oorspronkelijk een bunker of kazemat. Aan de havenkant was hij twee
verdiepingen hoog met in de schietgaten kanonnen die de hele polder
en zuidelijke dijkroute bestreken.
De onderste laag schietgaten is bij de ophoging van het Landje van
Top onder de grond verdwenen. De Drommedaris was het begin van een
vestingwerk dat de stad omsloot.
De hele vijftiende en zestiende eeuw was men bezig geweest de stad
te verdedigen. Men moest wel. We kennen uit die tijd de Hoekse en
Kabeljauwse twisten, de oorlogen tegen de Friezen en tegen de
Hertog van Gelre.
Oude Ketenpoort door Lambert Doomer,
In 1489 was de grachtengordel om de stad klaar, in de jaren daarna
volgden de muren, rondelen en poorten. Nog steeds is dit
middeleeuwse vestingwerk in de plattegrond van de stad te
herkennen: Paktuinen, Prinsenstraat, Oude Gracht en Spaans Leger
markeren duidelijk de grens tussen het middeleeuwse Enkhuizen en de
zeventiende-eeuwse uitbreiding. Op de punt tussen Oude Gracht en
Spaans Leger was een rondeel met een merkwaardige naam:
Spijtbroekstoren. Bij de bouw daarvan in 1488 herinnerden de
Enkhuizers zich dat de Hoekse Grootebroekers daar ooit een aanval
deden op het Kabeljauwse Enkhuizen. De Grootebroekers hadden zich
verstopt in schuiten met hooi, maar werden ontdekt en tot diep in
de Streek nagejaagd. Meer dan zestig jaar later noemde men dit
bolwerkje Spijtbroekstoren: het punt waar de ‘Broekers’ spijt
kregen. Na een opgraving zijn de fundamenten nu weer in het
plaveisel aangegeven.
Aan het einde van de zestiende eeuw was de stenen muur ouderwets
geworden. De Tachtigjarige Oorlog had geleerd dat de kannonnen veel
te krachtig waren. De stad had binnen de muren ook te weinig
ruimte. In 1595 werd met de aanleg van een moderne aarden omwalling
met puntige bastions begonnen. De muur met zijn rondelen werd
gesloopt. Alleen de Drommedaris bleef staan.
In 1649 werd hij zelfs opgehoogd tot zijn huidige hoogte en vorm en
werd er het oude carillon van de Zuiderkerk in gehangen. Voor de
Zuiderkerk had men een splinternieuw carillon van de gebroeders
Hemony gekocht. Twintig jaar later werd er ook voor de Drommedaris
een Hemony-carillon besteld. Die ophoging en dat carillon waren er
niet alleen voor de sier. De klokken dienden voor het aangeven van
de tijd en als misthoorn.
Afbeelding 1: De Drommedaris voor de ophoging van 1649. Hier is het
gebouw nog deel van de middeleeuwse stadsmuur. De tekst is een
afrekening van de schulden van een overleden VOC soldaat. Zulke
stukken komen regelmatig voor in de archieven van de
soldijboekhouding van de VOC.